سیم بکسل ها جزء حیاتی و بسیار مهم سیستم های آسانسور هستند که وظیفه خطیر حمل کابین، وزنه تعادل و سرنشینان را عهده دار هستند. روغنکاری صحیح و منظم سیم بکسل های آسانسور برای حفظ ایمنی و افزایش طول عمر این اجزای حساس، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.
چرا باید سیم بکسل های آسانسور را روغن کاری کرد؟
سیم بکسل های آسانسور حین کار مدام در معرض سایش، خمش و کشش قرار می گیرند و تحت فشارهای شدید مکانیکی هستند. از طرفی در چاه آسانسور نیز با رطوبت و آلودگی های محیطی در تماس هستند. بنابراین اگر سیم بکسل ها به خوبی روغن کاری نشوند، به سرعت دچار خوردگی، سایش و پوسیدگی می شوند.
روغن کاری سیم بکسل آسانسور با کاهش اصطکاک میان سیم های فولادی و رشته های سیم بکسل، باعث جلوگیری از سایش آنها می شود. همچنین روغن، سطح سیم بکسل ها را می پوشاند و مانع از نفوذ رطوبت و زنگ زدگی آنها می شود. بنابراین روغن کاری منظم و صحیح سیم بکسل های آسانسور نقش مهمی در حفظ ایمنی و افزایش طول عمر آنها دارد.
ساختار سیم بکسل های آسانسور
برای درک بهتر موضوع، ابتدا لازم است نگاهی به ساختار و اجزای سیم بکسل های آسانسور داشته باشیم. یک سیم بکسل آسانسور از سه جزء اصلی تشکیل شده است:
- سیم های فولادی: چندین رشته سیم فولادی نازک که دور هسته مرکزی پیچیده شده اند.
- رشته ها: چندین سیم فولادی که به صورت مارپیچ به دور هم تابیده شده و یک رشته را تشکیل داده اند.
- هسته مرکزی: مرکز سیم بکسل که رشته ها به دور آن تابیده شده اند را هسته مرکزی می گویند. جنس هسته می تواند از فولاد، الیاف طبیعی یا مصنوعی باشد.
ساختار سیم بکسل ها به گونه ای است که در سطح تماس بین سیم ها و رشته ها اصطکاک بالایی وجود دارد و در معرض سایش شدید هستند. به همین دلیل روغنکاری برای کاستن از اصطکاک و سایش و افزایش عمر قطعات ضروری است.
چه زمانی باید سیم بکسل های آسانسور را روغن کاری کرد؟
سیم بکسل ها معمولاً حین تولید در کارخانه یکبار روغن کاری می شوند. ولی این روغن اولیه پس از مدتی تبخیر می شود یا جذب گرد و غبار محیط می شود. بنابراین باید حین استفاده از آسانسور مجدداً به صورت ادواری سیم بکسل ها را روغن کاری کرد.
زمان دقیق و تناوب روغن کاری به عوامل مختلفی مانند میزان دفعات استفاده از آسانسور، شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و میزان گرد و غبار، میزان فرسودگی فلکه اصلی، میزان لغزش سیم بکسل روی فلکه و… بستگی دارد.
اما به طور کلی توصیه می شود بسته به شرایط، سالی حداقل یک بار و یا هر 250 هزار استارت و حرکت آسانسور، سیم بکسل ها روغن کاری شوند. البته بازرسی و بررسی سیم بکسل ها باید به صورت ماهانه و در بازه های کوتاه تر انجام شود.
اهمیت روغنکاری سیم بکسل های آسانسور
جلوگیری از سایش و خرابی
همانطور که اشاره شد، سیم بکسل ها در معرض فشار و سایش مداوم هستند. حرکت سیم ها و رشته ها روی هم باعث ایجاد اصطکاک و تولید گرما می شود. در غیاب یک لایه روانکاری مناسب، این سایش باعث خرابی سیم ها و کاهش سریع عمر سیم بکسل می شود.
روغن با ایجاد یک لایه لغزنده بین اجزا، اصطکاک را به حداقل می رساند و از سایش و خرابی جلوگیری می کند. تجربیات نشان داده سیم بکسل های روغنکاری شده تا 80 درصد عمر بیشتری نسبت به انواع خشک دارند.
محافظت در برابر خوردگی و زنگ زدگی
سیم بکسل های آسانسور در چاه آسانسور با رطوبت و مواد خورنده در تماس هستند. رطوبت و آلودگی ها به مرور باعث زنگ زدن سیم های فولادی و تخریب آنها می شوند.
روغن کاری سیم بکسل آسانسور با ایجاد یک لایه محافظ روی سیم بکسل ها، مانع از نفوذ رطوبت و عوامل خورنده به داخل آنها می شود و از زنگ زدگی و خوردگی جلوگیری می کند.
حفظ انعطاف پذیری
سیم بکسل ها باید انعطاف کافی برای خم شدن روی فلکه موتور یا هرزگرد را داشته باشند. خشک شدن و زنگ زدگی سیم بکسل باعث شکننده و سخت شدن آن می شود و انعطاف را کاهش می دهد.
روغن علاوه بر نرم کردن سطح، با نفوذ به داخل رشته ها و هسته، داخل سیم بکسل را مرطوب نگه می دارد و انعطاف آن را حفظ می کند.
افزایش ایمنی
تخریب سیم بکسل در اثر سایش یا خوردگی، می تواند باعث پارگی آن در حین کار شود. این حوادث به دلیل وزن کابین و مسافران، بسیار خطرناک و مرگبار خواهند بود.روغنکاری با حفظ سلامت و انسجام سیم بکسل ها و افزایش طول عمر آنها، نقش مهمی در تأمین ایمنی سیستم آسانسور و سرنشینان آن دارد.
ویژگی های یک روغن سیم بکسل مناسب آسانسور چیست؟
روغن مناسب برای سیم بکسل آسانسور باید چند ویژگی داشته باشد که در ادامه شما را با این ویژگی ها آشنا خواهیم کرد:
قدرت نفوذ کافی
روغن باید بتواند به خوبی به داخل سیم بکسل و میان رشته ها و سیم های فولادی نفوذ کرده و آنها را اشباع کند. بدون نفوذ کافی، روغن فقط سطح بیرونی را می پوشاند و از سایش داخلی جلوگیری نمی کند.
چسبندگی مناسب
روغن باید تا حد کافی به سطح سیم بکسل بچسبد و خیلی زود جدا نشود. چسبندگی زیاد اما باعث تجمع گرد و غبار روی آن می شود.
مقاومت حرارتی
سیم بکسل آسانسور تحت اصطکاک زیاد قرار می گیرد و حرارت تولید می کند، بنابراین روغن باید در برابر حرارت پایدار باشد و خیلی زود تبخیر یا اکسید نشود.
جلوگیری از خوردگی
روغن باید خاصیت ضد زنگ و ضد خوردگی کافی داشته باشد و مانع از نفوذ رطوبت و عوامل خورنده به داخل سیم بکسل شود.
انواع مختلف روغن های مخصوص سیم بکسل شامل روغن های معدنی، روغن های گیاهی، روان کننده های آسفالتی، پترولاتوم و انواع گریس ها برای این کار استفاده می شوند. شرکت های معتبر انواع روغن های ویژه ای را برای این کاربرد تولید می کنند.
انواع روغن های سیم بکسل آسانسور
روغن های مختلفی برای روانکاری سیم بکسل های آسانسور استفاده می شود که از نظر پایه اصلی، ترکیب و ویژگی ها متفاوت هستند. برخی از انواع رایج به این شرح است:
روغن های معدنی
روغن های با پایه معدنی پرمصرف ترین نوع برای سیم بکسل ها هستند. این روغن ها از مشتقات نفتی با درجه خلوص بالا ساخته می شوند و عملکرد خوبی برای شرایط عادی دارند.
روغن های گیاهی
روغن های با پایه گیاهی مثل روغن سویا یا کانولا، جایگزین های سازگارتر با محیط زیست برای انواع معدنی هستند. این روغن ها ویژگی های روانکاری مشابهی دارند اما پایداری حرارتی کمتری نسبت به انواع معدنی دارند.
روغن های سنتزی
روغن های سنتزی مانند پلی آلفا اولفین ها یا استرهای سنتزی، روان کننده های با کارایی بالا برای شرایط سخت هستند. این روغن ها عمر طولانی و مقاومت حرارتی و سایشی بالایی داشته اما قیمت بالاتری هم دارند.
گریس های ویژه
گریس های مخصوص حاوی روغن پایه غلیظ شده با صابون های فلزی هستند. این گریس ها عمدتا برای محافظت سطحی سیم بکسل ها استفاده می شوند و به خوبی روغن ها به داخل نفوذ نمی کنند.
روان کننده های جامد
برخی روان کننده های آسفالتی یا پلیمری مانند مولیبدن دی سولفید به صورت پودرهای جامد روی سیم بکسل اسپری می شوند که اینها بیشتر جنبه محافظت سطحی از خوردگی را داشته و در روان کاری نقش کمتری دارند.
مهم است که در انتخاب روغن سیم بکسل آسانسور، از محصولات مرغوب و مخصوص این کاربرد با گرید مناسب استفاده شود. روغن های نامرغوب یا نامناسب می توانند به جای محافظت، به سیم بکسل آسیب برسانند.
سخن پایانی
سیم بکسل ها شریان های حیاتی سیستم آسانسور هستند که ایمنی و عملکرد آن را تضمین می کنند. روغن کاری به موقع و اصولی سیم بکسل ها، مهمترین اقدام برای حفظ سلامت، افزایش طول عمر و صرفه جویی اقتصادی در نگهداری آسانسور است.
انتخاب روغن مناسب و روش صحیح روغن کاری، متناسب با نوع و شرایط آسانسور باید توسط متخصصین مجرب و با تجهیزات استاندارد انجام شود. همچنین روغن کاری باید در دوره های زمانی منظم و مطابق با چک لیست های تعمیر و نگهداری دوره ای صورت گیرد.
با روغن کاری اصولی و منظم، علاوه بر داشتن یک آسانسور ایمن و با عملکرد مطلوب، در هزینه های نگهداری و تعمیرات صرفه جویی خواهد شد.
در پایان برخی از بهترین روغن ها برای روغن کاری سیم بکسل آسانسور را به شما معرفی خواهیم کرد:
